Trening Umiejętności Społecznych (TUS) to nauka odnajdywania się w relacjach społecznych. Zwykle TUS przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży. Jednak bywają także grupy przeznaczone dla dorosłych uczestników.

Trening umiejętności społecznych – ćwiczenia dla kogo?

Trening Umiejętności Społecznych zwykle polecany jest dzieciom, u których stwierdzono pewnego rodzaju zaburzenia rozwojowe, jak autyzm, ADHD czy zespół Aspergera. Jednak na tego typu zajęcia kieruje się także dzieci, które wykazują cechy wycofania społecznego. Nie radzą sobie z relacjami w grupie lub z innych przyczyn reagują w różnych sytuacjach agresją lub płaczem.

Trening Umiejętności Społecznych zwykle odbywa się w małych, zamkniętych grupach, przy czym liczba uczestników jest stała i jej skład podczas trwania treningu nie zmienia się. Na ogół wystarczy kilka – kilkanaście spotkań trwających ok. 1-2 godzin, aby wykształcić w uczestnikach pewne nawyki, które sprawią, że lepiej będą radzić sobie na co dzień w relacjach społecznych.

Problemy z funkcjonowaniem w grupie a trening umiejętności społecznych ćwiczenia

Funkcjonowanie w grupie sprawia trudność wielu dzieciom, ze względu na ich indywidualne cechy charakteru. Cechy, takie jak wrodzona nieśmiałość lub brak pewności siebie. Sprawiać może trudności także z powodu licznych zaburzeń, które czasami związane są z procesem kształtowania się systemu nerwowego.

TUS
Źródło: Pexels.com

Z kolei przy zaburzeniach takich, jak autyzm czy ADHD, podpartych diagnozą specjalistów, zawsze wskazane jest wsparcia psychologa, który pomoże dziecku z takimi zaburzeniami funkcjonować bez większych problemów w społeczeństwie.

Także osoby dorosłe miewają spore problemy w relacjach z innymi i czasami zwracają się o pomoc do psychologa. Bywa, że bez czyjejś pomocy codzienne funkcjonowanie w grupie, powodując olbrzymi stres, staje się wręcz niemożliwe,.

Podczas zajęć Treningu Umiejętności Społecznych uczestnicy – najczęściej dzieci i młodzież – spędzają czas na rozmowach, grach i zabawach. Sprzyjają one integracji, ale także uczą pewnego zachowania i reakcji na zaistniałe sytuacje.

Umiejętność dzielenia się zabawkami, praca w parach z różnymi osobami czy pogodzenia się z przegraną w grę planszową to kilka przykładów tego, co może dać dziecku udział w TUS. Dodatkowo uczestnicy mają możliwość przeanalizować swoje uczucia i reakcje. Często podczas zajęć opowiadają sobie nawzajem o tym, jak się czują, co je złości, a co sprawia im radość.

Dla kogo przeznaczone są Treningi Umiejętności Społecznych?

Na Trening Umiejętności Społecznych warto zapisać dziecko jak najwcześniej. Najlepiej w momencie kiedy tylko stwierdzi się jakiekolwiek problemy z jego zachowaniem w grupie przedszkolnej lub wśród rówieśników w różnych sytuacjach.

Przejawy agresji, nerwowość, nadpobudliwe zachowania zwracają od razu uwagę opiekunów, a z drugiej strony sprawiają, że grupa nie chce zaakceptować takiego uczestnika zabawy i odsuwa się od niego. To ważny powód do tego, żeby skierować dziecko na Trening Umiejętności Społecznych w celu wyeliminowania takiego zachowania.

Z drugiej strony spotyka się dzieci, które z wielkim trudem przystosowują się do funkcjonowania w grupie. Powodem może być wrodzona nieśmiałość, zachowanie związane z wycofaniem czy wręcz lękiem przed podejmowaniem różnych aktywności w grupie i bardzo duża niepewność siebie.

U wielu dzieci dzisiaj obserwuje się nadmierną wrażliwość na bodźce zewnętrzne, zarówno związane z hałasem, jak i ilością kolorów czy po prostu różnych wrażeń. Takie dzieci niechętnie uczestniczą w zbiorowych imprezach dla najmłodszych, w przedszkolu nie lubią zabaw w kółku z innymi dziećmi czy organizowanych świąt, balików i innych tego typu zajęć. Zazwyczaj decydują się na zabawę w bardzo małej grupce dzieci. Najczęściej wybierają sobie jedno dziecko, z którym spędzają czas i do którego się przywiązują.

Tego typu zachowania wzbudzają obawy o umiejętność zachowania się w różnych sytuacjach życiowych w późniejszym czasie i również często wymagają korekty poprzez uczestnictwo w Treningu Umiejętności Społecznych.

Trening umiejętności społecznych ćwiczenia

Najważniejsze ćwiczenia, jakie wykonuje się podczas Treningu Umiejętności Społecznych:

  • umiejętność rozmawiania, także poprzez odpowiadanie na pytania i ich zadawanie,
  • prowadzenie dyskusji na różne tematy,
  • sposoby wyrażanie swoich poglądów i wyrażania krytyki,
  • sposoby reagowania na krytyczne uwagi pod swoim adresem,
  • metody radzenia sobie zarówno z pozytywnymi, jak i negatywnymi emocjami,
  • umiejętność słuchania,
  • metody odmawiania innym, jeśli nie chce się czegoś zrobić,
  • praca i zabawa w grupie,
  • różne drogi rozwiązywania konfliktów i sporów,
  • umiejętność rozróżniania i nazywania uczuć – swoich i tych, których doświadczają ludzie wokół.

Ćwiczenie powyższych umiejętności realizowane jest poprzez swobodną rozmowę, zabawę, gry, rysowanie czy nawet wspólne sprzątanie i układanie zabawek. Zajęcia Treningu Umiejętności Społecznych zwykle odbierane są przez dzieci jako dobrze i miło spędzony czas. Najmłodsze dzieci w ogóle nie zdają sobie sprawy z tego, że podczas zajęć mają nabyć ważne umiejętności społeczne i nauczyć się lepiej na co dzień funkcjonować.

Kto może prowadzi TUS

Treningi Umiejętności Społecznych mogą być prowadzone tylko przez odpowiednio przygotowanego psychologa, pedagoga specjalnego, pedagoga lub nauczyciela, który ma odpowiednie kompetencje i wiedzę.

Ważne jest, żeby zajęcia przynosiły odpowiedni efekt. Bywa też, że podczas zajęć prowadzący dokonuje szczegółowej analizy i diagnozy zachowania dziecka. Proponuje skierowanie go na jeszcze dodatkowe zajęcia, na przykład Integracji Sensorycznej.

Tylko osoba ze specjalistycznym przygotowaniem jest w stanie odpowiednio poprowadzić trening. Jednocześnie stworzyć atmosferę wzajemnego zaufania, akceptacji i zachęcić do całkowitego otwarcia się uczestników na zabawę i naukę.

Dobrze przeprowadzony Trening Umiejętności Społecznych sprawia, że dziecko czy osoba młoda lub dorosła, wychodzi z zajęć wzmocniona psychicznie i bardziej odporna na trudności związane z relacjami z innymi ludźmi. Jest w stanie zaakceptować swoje słabości, ale z drugiej strony – mając ich świadomość – radzić sobie całkiem dobrze w społeczności, do której przynależy.